Đây
là một trong những điều ta e sợ sẽ xảy ra với mình nhất. Ta tìm mọi cách để
tránh né. Nhưng rồi kết quả vẫn y nguyên: Chúng ta chọn sai bạn đời.
Phần nào lý do là bởi một mớ rối rắm những vấn đề sẽ
xuất hiện khi ta cố gắng trở nên gần gũi hơn với một ai đó. Ta chỉ trông có vẻ
bình thường trong mắt những người không mấy thân quen. Ở một xã hội khác khôn
ngoan và thấu hiểu bản thân hơn thế giới của chúng ta, câu hỏi phù hợp cho một
buổi hẹn hò ăn tối sẽ là: "Thế em/anh có thể phát rồ đến mức nào?"
Có thể bạn có xu hướng tiềm ẩn là nổi điên mỗi khi gặp ai đó bất đồng ý kiến,
hay thuộc tuýp người chỉ tìm thấy bình yên trong công việc; có thể bạn coi trọng
việc âu yếm sau khi làm tình, hay có thói quen im bặt khi xấu hổ. Chẳng có ai
là hoàn hảo. Vấn đề nằm ở chỗ chúng ta hiếm khi nào chịu thấu hiểu những phức tạp
của bản thân trước khi tiến tới hôn nhân. Để đến khi một mối quan hệ đe dọa ta
bộc lộ ra những khiếm khuyết của mình, ta liền đổ lỗi cho đối phương rồi tung
hê tất cả. Về phần bạn bè thì, họ không hơi đâu mà bỏ công sức ra khuyên nhủ ta
đến cùng. Thế nên một trong những đặc điểm của việc độc thân là nó cho ta một ấn
tượng về bản thân rằng ta đang là đối tượng thực sự dễ cùng chung sống.
Người bạn đời của chúng ta cũng không khá khẩm hơn
trong vấn đề nhận thức bản thân. Theo lẽ tự nhiên, chúng ta nỗ lực tìm hiểu họ.
Ta đến thăm gia đình họ. Ta xem những bức ảnh, gặp những người bạn học cùng họ.
Tất cả những thứ ấy khiến ta lầm tưởng nghĩa vụ của ta đã hoàn thành. Nhưng
không. Hôn nhân theo cách ấy dẫn đến một canh bạc đầy hứa hẹn, hào phóng và vô
cùng tử tế, được chơi bởi hai con người còn chưa hiểu hết bản thân mình là ai
và đối phương có thể là ai, tự trói buộc nhau vào một tương lai chưa thể hình
dung cụ thể, một tương lai họ đã thận trọng tránh né phải điều tra kĩ càng.
Nhìn lại suốt chiều dài lịch sử, người ta kết hôn vì
những kiểu nguyên nhân đầy lý trí: bởi vì cô nọ sống ngay ở làng bên, gia đình
anh kia đang ăn nên làm ra, bố của cô ấy làm quan, được kế thừa cả một dinh thự,
hay đơn giản là cả cha mẹ hai bên cùng theo một tôn giáo. Và chính trong những
cuộc hôn nhân đầy lý trí ấy, người ta hứng chịu sự cô đơn, sự phản bội, ngược
đãi, giày vò con tim, và tiếng những đứa trẻ con gào khóc. Hôn nhân của lý trí,
cuối cùng như chúng ta đã thấy, không hề có nghĩa lý gì cả; nó chỉ mang tính hạ
sách, thiển cận, hợm hĩnh và đầy thực dụng. Đấy chính là lý do tại sao nó nhường
ngôi cho hôn nhân của tình cảm - xuất hiện về sau như một lẽ hiển nhiên.
Mấu chốt của một cuộc hôn nhân tình cảm chính là ở
chỗ hai con người bị thu hút bởi nhau bằng bản năng dâng trào và biết với con
tim rằng, điều này là đúng. Thực chất, một cuộc hôn nhân trông càng có vẻ hấp tấp
(nó diễn ra có lẽ chỉ sáu tháng sau khi họ gặp nhau, một trong hai người đang
thất nghiệp hoặc cả hai đều chưa đến tuổi trưởng thành) lại càng tạo ra cảm
giác an toàn. Sự hấp tấp ấy được dùng để cân bằng với mọi sai lầm trước kia của
lý trí - thứ chất xúc tác cho sự khốn khổ, thứ nhu cầu của con buôn. Sự lên
ngôi của bản năng bây giờ là kết quả của bao nhiêu thế kỉ qua bị lý trí làm cho
tổn thương quá nhiều.
Nhưng dù cho chúng ta có tin rằng bản thân đang tìm
kiếm hạnh phúc trong hôn nhân, thực tế không đơn giản như vậy. Cái ta thực sự
tìm kiếm là sự quen thuộc – thứ có thể làm đảo lộn mọi lộ trình ta đã vạch ra
cho hạnh phúc. Thông qua các mối quan hệ thời trưởng thành, ta mong muốn tái tạo
những xúc cảm thân thuộc thuở nhỏ. Thứ tình yêu ta từng trải nghiệm khi ấy, giờ
đây hay bị lẫn lộn với những tình cảm khác, với động lực mang tính phá hủy: cảm
giác muốn giúp đỡ một người trưởng thành đang lạc lối, cảm giác thiếu vắng tình
thương của cha mẹ, luôn sợ hãi cơn giận của anh ta, hay nỗi bất an không dám thổ
lộ những ước mong của mình. Cứ thế, thật hợp lý, ta thấy mình trong vị trí một
người trưởng thành đang loại dần đi những ứng viên phù hợp để tiến tới hôn
nhân, không phải vì họ sai, mà vì họ quá chuẩn - quá vững vàng, trưởng thành,
thấu hiểu, đáng tin cậy - mà trái tim của ta thì không quen với sự chuẩn mực ấy.
Chúng ta chọn sai bạn đời vì bản thân không kết nối được cảm giác hạnh phúc với
cảm giác được yêu thương thực sự.
Ta phạm sai lầm cũng bởi vì ta quá cô đơn nữa. Không
chịu đựng nổi cuộc sống độc thân - ấy hoàn toàn không phải là tâm thế tốt nhất
để đi tìm kiếm một người bạn đời. Phải hoàn toàn chấp nhận được viễn cảnh nhiều
năm tháng cô đơn rồi hẵng thanh thản mà kén chọn, bằng không rất có thể ta sẽ lầm
tưởng không biết mình yêu cái gì hơn: người bạn đời cùng ta sẻ chia duyên phận
hay việc thoát khỏi cô đơn do có người bạn đời ấy.
Điều cuối cùng, chúng ta kết hôn để khiến một mối
tình đẹp hóa thành vĩnh cửu. Ta mường tượng ra rằng cuộc hôn nhân sẽ giúp ta giữ
gìn khoảnh khắc vui tươi xuất hiện mỗi khi ta nhớ đến cảnh cầu hôn: có thể đó
là ở Venice, dưới chân một dòng thác, hay trên một chiếc thuyền mô-tô, với ánh
hoàng hôn mặt trời thả những tia lấp lánh vàng rơi dọc biển cả, thủ thỉ với
nhau về những ngõ ngách của tâm hồn ta nơi chưa ai từng đặt chân tới, cùng nghĩ
về bữa tối sẽ diễn ra ít lâu sau trong một nhà hàng cơm Ý risotto. Ta kết hôn để
khiến những rung động ấy kéo dài mãi mãi, nhưng lại chẳng thể nhận ra không hề
có mối liên hệ bền bỉ nào giữa chúng với việc gây dựng gia đình.
Thật ra, việc kết hôn đôi khi chắc chắn sẽ đưa chúng
ta lên một hành trình nữa khác xa và phức tạp hơn, rất có thể bắt đầu từ một
căn nhà ngoại ô, cùng một đám trẻ con nheo nhóc đi theo cả chặng đường dài,
chúng có khả năng dập tắt mọi niềm say mê ngay từ trong trứng nước. Nhân tố duy
nhất có thể chia sẻ với ta là người bạn đời. Và đó lại có thể là một nhân tố
sai lầm ta lựa chọn.
Tin tốt là không vấn đề gì cả khi chúng ta phát hiện
ra mình chọn sai bạn đời.
Chúng ta không nhất thiết phải từ bỏ anh hay cô ấy,
bởi cái quan niệm của phương Tây về hôn nhân: là một chủ thể hoàn hảo tồn tại để
đáp ứng mọi nhu cầu và thỏa mãn mọi ước ao trong lòng chúng ta, nó chỉ dựa trên
duy nhất một lý tưởng Lãng mạn hình thành trong vòng khoảng 250 năm trước.
Chúng ta phải thay thế tư tưởng lãng mạn ấy bằng sự
tự ý thức đầy đau khổ (và nhiều khi cũng thật khôi hài) rằng ai cũng có thể làm
ta chán nản, tức giận, khó chịu, thất vọng, thậm chí phát điên - và chúng ta
(đôi khi chỉ vô tình) cũng sẽ gây cho họ điều tương tự. Không thể triệt tiêu
hoàn toàn ý niệm về sự trống trải và bất toàn trong mỗi người. Nhưng những thứ
đó là bình thường và không phải là nguyên do để dẫn đến ly dị. Chọn lấy một người
để gắn bó chẳng qua chỉ là một tình huống để xác định xem nỗi bất hạnh nào đáng
dễ ta chấp nhận hy sinh bản thân vì nó nhất.
Triết lý đầy bi quan ấy đưa ra giải pháp cho một loạt
những nỗi hoang mang và đau đớn của cuộc sống hôn nhân. Nghe có vẻ kì lạ, nhưng
sự bi quan sẽ xoa dịu áp lực do kì vọng quá đà mà văn hóa lãng mạn đã phủ lên
khái niệm hôn nhân. Không nên trách cứ một người bạn đời khi họ không thể cứu
chúng ta thoát khỏi nỗi muộn phiền và chán nản, và cũng không lý nào việc đó
đáng để khiến hôn nhân đổ vỡ hoặc bị “nâng cấp”.
Người
phù hợp với chúng ta nhất không phải là người đáp ứng mọi thị hiếu của ta (người
như thế không tồn tại), mà là người có thể dung hòa được những khác biệt trong
thị hiếu hai bên một cách khéo léo - người có thể kiểm soát những bất đồng.
Thay vì ý tưởng hão huyền về một mảnh ghép hoàn hảo, khả năng chịu đựng những
khác biệt với tấm lòng bao dung mới chính là dấu hiệu đích thực của một ứng
viên “không vượt quá mức sai lầm”. Sự hòa hợp là trái ngọt của yêu thương, chứ
không phải điều kiện cho nó.
Chủ nghĩa lãng mạn không giúp gì được cho ta cả, nó
là một triết lý tàn nhẫn. Nó khiến cho rất nhiều trải nghiệm trong hôn nhân
trông có vẻ phi thường và hứa hẹn. Kết quả là ta lại đơn độc rồi đinh ninh rằng
cuộc hôn nhân của ta, cùng những khiếm khuyết của nó, là không “ổn”. Chúng ta cần
học cách thích nghi với "sự méo mó", không ngừng nỗ lực đặt bản thân
vào một vị thế bao dung, lạc quan và nhân hậu hơn để nhìn nhận các hình thái đa
dạng của “sự méo mó” hiện diện trong chính chúng ta và trong người bạn đời của
chúng ta.
Trạm Đọc (Read Station)
Theo The New York Times
Mọi thông tin chi tiết về:
Quý khách hàng vui lòng liên hệ:
Bộ phận dịch vụ - 098 235 4969 / 0975 746 433
Hoặc
truy cập 1 trong các Blog dịch vụ của chúng tôi: